ژن های بیماریزائی و پاتوتیپ های puccinia striiformis f. sp. hordei عامل بیماری زنگ زرد جو در چند منطقه ایران

به منظور تعیین پاتوتیپ های زنگ زرد جو، نمونه هایی از جو، جو موشی (hordeum morinum) و گندم آلوده به زنگ زرد (puccinia striiformis) از استان های مختلف ایران جمع آوری شد. جدایه ها بر اساس ایجاد آلودگی روی ارقام افتراقی زنگ زرد جو یا گندم، به ترتیب به عنوان فرم اختصاصی p. striiformis f. sp. hordei یا p. striiformis f. sp. tritici تشخیص داده شدند. ژن های بیماریزائی و پاتوتیپ های عامل بیماری زنگ زردجو با استفاده از ارقام افتراقی و بر اساس فرمول بیماریزائی/غیربیماریزائی تعیین شدند. در این بررسی جمعاً ده پاتوتیپ زنگ زرد جو شناسائی شد که هفت پاتوتیپ آن برای اولین بار در جهان گزارش می شوند. برخی از پاتوتیپ ها علاوه بر ارقام افتراقی جو، روی برخی ارقام افتراقی گندم یا تریتیکاله نیز بیماریزائی داشتند که احتمال دارد هیبرید بین دو فرم اختصاصی باشند. پاتوتیپ های psh-87 و psh-84 با شش ژن بیماریزائی دارای وسیع ترین طیف بیماریزائی و پاتوتیپ های psh-51 و psh-85 با سه ژن بیماریزائی طیف بیماریزائی کمتری داشتند. هیچ یک از پاتوتیپ ها روی ژن های rpsem1 وrpsem2 بیماریزائی نداشتند و روی ژن های rps4(yr4)، rpshf، rpsva1، rpsva2 و rps1.c بیماریزائی محدودی وجود داشت. بیشترین فراوانی بیماریزائی برای ژن های rpshi1 و rpshi2 (83%) و rps2 (yr2) (67%) تعیین شد. ژن های مقاومت موثر در برابر تمام یا اکثریت پاتوتیپ ها می توانند به عنوان منابع مقاومت در برنامه های به نژادی به این بیماری استفاده شوند.